تبیین نقش پدیده‌های مثبت سازمانی بر سلامت روان کارکنان (مورد مطالعه: کارکنان صنعت نفت ایران )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، ایران

2 کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی اسلامی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، ایران

چکیده

وجود رفتارهای کاری مخرب در سازمان‌ها می‌تواند بر سلامت جسمی، روانی و عملکرد کاری افراد تأثیر بگذارد و حتی نتایج کارآمد مربوط به پدیده‌های مثبت را از بین برده یا کاهش دهد؛ بنابراین رویکرد پیش‌گیرانه برای آینده سازمان، سرمایه‌گذاری سنجیده‌تری محسوب می‌گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعدیل‌گری قلدری سازمانی در ارتباط میان پدیده‌های سازمانی مثبت‌گرا و سلامت روان انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، کارکنان فعال در شرکت نفت کشور را به عنوان جامعه آماری انتخاب و بر اساس فرمول کوکران، 196 نفر تعیین شده‌اند. برای بررسی متغیرهای پژوهش از پرسش‌نامه‌های سلامت روان (5 MHI-) ویر و همکاران (1993)، رفتارهای فردی مثبت کیشلی و همکاران (1994)، فضیلت سازمانی کامرون و همکاران (2004) و قلدری سازمانی اینرسن و هول (2001) استفاده شده است. داده‌ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و از طریق نرم افزار SMART PLS تحلیل شد. یافته‏های حاصل نشان داد که فضیلت سازمانی و رفتار‌های فردی مثبت رابطه معنادار و مثبتی با سلامت روان دارند و متغیر قلدری سازمانی روی رابطه متغیرهای فضیلت سازمانی و رفتار‌های فردی مثبت با سلامت روان نقش تعدیل‌گر و معکوس ایفا می‌کند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

explaining the role of positive organizational phenomena on Employees' mental health (a case study)

نویسندگان [English]

  • Nahid Amrollahi 1
  • Zahra Arami Ardakani 2
1 Assistant Professor, Department of Public Administration, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Iran
2 Master of Islamic Human Resource Management, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Iran
چکیده [English]

The counter productive workplace behaviors in organizations, affects, physical mental health, and work performance of individuals. also, this reduces or destroys effective results of positive phenomena. Therefore, for future of organization, preventive approach is a better investment. The present study was carried out in order to evaluate of the role of organizational bullying moderation in relation to positive phenomena and mental health. Thus in this study, 196 persons who were selected from Staff department of PNU of country as statistical society and determined based on Cochran formula. assessment tools consisted of Ware et al mental health questionnaires (MHI-5) (1993), Keashly et al Positive individual treatments (1994), Cameron et al organizational virtuousness (2004) and Einarsen and hoel organizational bullying (2001). Data was analyzed using Structural Equation Modeling by SMART PLS software. The results showed that organizational virtuousness and Positive individual treatment have significant relation with mental health and organizational bullying variable on relationship organizational virtuousness and Positive individual treatment variables play as the role of moderation on mental health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sitive Organizational phenomena
  • Organizational virtuousness
  • Positive individual treatment
  • Workplace Bullying
  • Mental Health
ا
براهیمی، امراله. اعرابی، سبحان و خالویی، محمدمهدی. (۱۳۹۲). "مقایسه سلامت روان و مؤلفه‌های روان‌شناسی مثبت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر حسب سال‌های مختلف تحصیلی و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی آنان"، مجله دانشکده پزشکی اصفهان، سال سی و یکم، شماره ۲۶۱.
احمدی، رضا. شریفی درآمدی، پرویز. (۱۳۹۳). "بررسی اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر سلامت روان افراد مبتلا به وابستگی مواد در کانون توسکای شهر تهران"، فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال چهارم، شماره ۱۶.
اندیشمند، ویدا. اسدی خانوکی، امیرصدرا. اسدس خانوکی، محمود. (۱۳۹۹). "بررسی رابطه سازمانی و رفتارهای انحرافی در محیط کار به‌واسطه فضیلت سازمانی در بین کارکنان دانشگاه علوم دریایی"، فصلنامه علمی آموزش علوم دریایی، دوره‌ی هفتم، شماره ۲۰.
باورصاد، بلقیس. شمسی گوشکی، سجاد. و محمدی، سید مهدی. (۱۳۹۳). "بررسی رابطه میان دینداری و سلامت روان منابع انسانی سازمان"، فصلنامه‌ی توسعه اجتماعی، دوره‌ی نهم، شماره ۲.
دانایی‌فرد، حسن. الوانی، سید مهدی. آذر، عادل. (۱۳۸۷). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع، انتشارات صفار-اشراقی، تهران.
رحمتی، زهرا. دریایی، فاطمه. و جهانی، فاطمه. (۱۳۹۳). "رابطه بین عدالت سازمانی و جوسازمانی با سلامت روان کارکنان"، همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی.
سیمار اصل، نسترن. فیاضی، مرجان. (۱۳۸۷). "سرمایه روان‌شناختی: مبنایی نوین برای مزیت رقابتی"، مجله تدبیر، شماره ۲۰۰.
صادقیان، عفت. حیدریان پور، علی. (۱۳۸۸). "عوامل استرس‌زا و ارتباط آن با سلامت روانی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان"، مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران (حیات)، دوره ۱۵، شماره ۱.
عباس زاده و دیگران. گزارش جهانی سلامت (٢٠٠١). سلامت روان: درکی نو، امیدی نو. تهران: مؤسسه فرهنگی ابن‌سینای بزرگ، ١٣٨٢.
علی اکبری دهکردی، مهناز. و دهخدایی، سهیلا. (۱۳۹۹). "اثربخشی آموزش غنی‌سازی روابط بین فردی مبتنی بر رویکرد هیجان مدار بر سازگاری روانی- اجتماعی و سلامت اجتماعی زنان"، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، دوره ۱۰، شماره ۳۸.
قربانی، الهه. سعادتمند، سعید. سپهریان آذر، فیروزه. اسدنیا، سعید. و فیضی پور، هایده. (۱۳۹۲). "رابطه امید، اضطراب مرگ با سلامت روان در دانشجویان"، مجله پزشکی ارومیه، دوره‌ی 24، شماره ۸.
قلی‌پور، آرین. بد، مهدیه. فاخری کوزه کنان، سمیرا. و باغستانی برزکی، حوریه. (۱۳۸۸)."رابطه‌ی قلدری ادراک‌شده با فشار روانی زنان". فصلنامه‌ی علمی- پژوهشی، سال نهم، شماره ۳۴.
مشبکی اصفهانی، اصغر. رضایی، زینب. (۱۳۹۳)."بررسی تأثیر فضیلت سازمانی و تعلق‌خاطر کاری بر تعهد سازمانی"، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیست و دوم، شماره ۷۳.
یعقوبی، حمید. کریمی، معصومه. امیدی، عبدالله. باروتی، عصمت. و عابدی، امید."اعتباریابی و ساختار عاملی پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-12) در دانشجویان"، (۱۳۹۱)، مجله علوم رفتاری، دوره‌ی ششم، شماره ۲.
Arthur, J. B. (2011). Do HR system characteristics affect the frequency of interpersonal deviance in organizations? The role of team autonomy and internal labor market practices. Industrial Relations: A Journal of Economy and Society50(1), 30-56.‏
Cameron, K. S., Bright, D., & Caza, A. (2004). Exploring the relationships between organizational virtuousness and performance. American Behavioral Scientist47(6), 766-790.‏
Cameron. K.S., Dutton. J.E., Quinn. R.E. (2003). An introduction to positive organizational scholarship, San Francisco: Berrett-Koehler, 3-13.
Caza, A., Barker, B. A., & Cameron, K. S. (2004). Ethics and ethos: The buffering and amplifying effects of ethical behavior and virtuousness. Journal of Business Ethics52(2), 169-178.‏
Cooper-Thomas, H., Gardner, D., O'Driscoll, M., Catley, B., Bentley, T., & Trenberth, L. (2013). Neutralizing workplace bullying: the buffering effects of contextual factors. Journal of Managerial Psychology28(4), 384-407.‏
De Cieri, H.,Sheehan, C.,Donohue, R.,Shea, T., & Cooper, B. (2019). Workplace bullying: an examination of power and perpetrators. Personnel Review, 48 (2), 324-341.
Donaldson, S. I., & Ko, I. (2010). Positive organizational psychology, behavior, and scholarship: A review of the emerging literature and evidence base. The Journal of Positive Psychology5(3), 177-191.
Einarsen, S. (2001, May). The Negative Acts Questionnaire: Development, validation and revision of a measure of bullying at work. In Paper presented at the 10th European Congress on Work and Organisational Psychology. Prague (Czech Republic): 10th European Congress on Work and Organizational Psychology, 2001.‏
Fox, S., & Stallworth, L. E. (2005). Racial/ethnic bullying: Exploring links between bullying and racism in the US workplace. Journal of Vocational Behavior66(3), 438-456.‏
Fredrickson, B. L. (2003). Positive emotions and upward spirals in organizations. Positive organizational scholarship, 163-175.‏
Hutchinson, M., Wilkes, L., Jackson, D., & Vickers, M. H. (2010). Integrating individual, work group and organizational factors: Testing a multidimensional model of bullying in the nursing workplace. Journal of Nursing management18(2), 173-181.‏
Keyes, C. L. (2002). The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of health and social behavior, 207-222.‏
Laschinger, H. K. S., & Grau, A. L. (2012). The influence of personal dispositional factors and organizational resources on workplace violence, burnout, and health outcomes in new graduate nurses: A cross-sectional study. International journal of nursing studies49(3), 282-291.‏
Lewis, S. E. (2006). Recognition of workplace bullying: A qualitative study of women targets in the public sector. Journal of Community & Applied Social Psychology16(2), 119-135.‏
Lutgen-Sandvik, P., Hood, J. N., & Jacobson, R. P. (2016). The impact of positive organizational phenomena and workplace bullying on individual outcomes. Journal of Managerial Issues, 28(1/2), 30.‏
Lutgen-Sandvik, P., Namie, G., & Namie, R. (2009). Workplace Bullying. Destructive organizational communication: Processes, consequences, and constructive ways of organizing, 10, 27.
Luthans, F., & Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of management33(3), 321-349.
Magee, C., Gordon, R., Robinson, L., Reis, S., Caputi, P., & Oades, L. (2015). Distinct workplace bullying experiences and sleep quality: A person-centred approach. Personality and Individual Differences, 87, 200-205.
Marzabadi, E., & Tarkhorani, H. (2007). Job stress, job satisfaction and mental health. Health (NY).‏
Rai, A., & Agarwal, U.A. (2017). Exploring the process of workplace bullying in Indian organizations: a grounded theory approach. South Asian Journal of Business Studies, 6(3), 247-273.
Rego, A., Ribeiro, N., & Cunha, M. P. (2010). Perceptions of organizational virtuousness and happiness as predictors of organizational citizenship behaviors. Journal of Business Ethics93(2), 215-235.‏
Roberts, L. M., Spreitzer, G., Dutton, J., Quinn, R., Heaphy, E., & Barker, B. (2005). How to play to your strengths. Harvard Business Review83(1), 74-80.‏
Sa, L., & Fleming, M. (2008). Bullying, burnout, and mental health amongst Portuguese nurses. Issues in Mental Health Nursing29(4), 411-426.‏
Salin, D. (2003). Ways of explaining workplace bullying: A review of enabling, motivating and precipitating structures and processes in the work environment. Human relations56(10), 1213-1232.
Sekerka, L. E., Comer, D. R., & Godwin, L. N. (2014). Positive organizational ethics: Cultivating and sustaining moral performance. Journal of Business Ethics119(4), 435-444.‏
Jung, H.S., Yoon, H.H. (2018). Understanding workplace bullying: Its effects on response and behavior in the hospitality industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 30 (3), 1453-1471.